بیش از یک قرن مرزبندی بیهوده میان دیانت و ملیت

به نظر می‌رسد که مرزبندی میان فرهنگ مذهبی و فرهنگی ملی، که صورتی دیگر از تقابل مشروعه و مشروطه است، اکنون به خاطر شرایط خاص کشور، کمرنگ‌تر شده و نمادهای ملی در کنار نمادهای مذهبی مجال نمایش یافته‌اند.

در سال‌های آغاز پس از انقلاب، این مرزبندی خیلی پررنگ شده بود چندان که در تلقی طیف وسیعی از انقلابیون، ملی‌گرایی ملازم بی‌دینی بود.

صاحبان این دیدگاه در مجلس اول، نام مجلس را که در قانون اساسی مصوب خبرگان و تایید شده در رفراندوم به طور رسمی «مجلس شورای ملی» بود، تغییر دادند و آن را «مجلس شورای اسلامی» نامیدند.

بعدها هر چیز دیگری که نشانی از ملیت داشت به همین سرنوشت دچار شد؛ از جمله هواپیمایی ملی، صدا و سیمای ملی، ارتش ایران و…

یکی از زمره‌ی این محو نمادهای ملی، برداشتن شیرهای سر در مجلس بود در میدان بهارستان و یکی دیگرش که خیلی عجیب‌تر است، حذف ردیف شعر مشهور ابوالقاسم لاهوتی بود با این مطلع:

تنیده یاد تو در تار و پودم میهن ای میهن/ بود لبریز از مهرت وجودم میهن ای میهن

این ترانه را محمدرضا شجریان اجرا کرده بود. گروه کُر، ردیف شعر را می‌خواندند «میهن ای میهن، میهن ای میهن».

صدا و سیما صدای گروه کر و نام میهن را حذف کرده بود و این اثر هنری را با تحریف به شکل دلخواه خود درآورده بود و پخش می‌کرد.

یکی از موارد اعتراض محمدرضا شجریان به صدا و سیما همین گونه تحریفات بود، ایشان در نامۀ اعتراضی‌اش این نکته را آورده بود که صدا و سیما حق دستکاری در آثار هنری را ندارد.

حالا در گذار ایام و سالیان، به اقتضای شرایط به روزگاری رسیده‌ایم که شعر و ترانۀ مشهور «ای ایران ایران» با تغییر و تحریف، باب دل مداح مشهور و مخاطبانش بشود و به جای نوحه محرم اجرا شود.

این رسم عجیب که نوحه‌های محرم، به جای سخن گفتن از حماسه و عزای حسینی حرف‌های باب دل مداحان و مبتنی بر موضوعات روز را بیان کنند سالیانی است که رایج شده و گاه شگفتی‌های داشته از این دست که مداح به جای نوحه خواندن از رای دادن به فلان نامزد انتخاباتی یا اعتراض به فلان انتصاب، بخواند و جماعت عزادار همراه شور و هیجان این سروده‌ها، سینه بزنند و اشک بریزند.

* شاعر

۵۹۲۴۳