فشار اروپا برای رقابت در زمین آینده/ بررسی ویژه گزارش ۲۰۲۴ اتحادیه اروپا در حوزه هوش مصنوعی

دیوان محاسبات اروپا (ECA) در گزارشی با عنوان «گزارش ویژه 08/2024: جاه‌طلبی هوش مصنوعی اتحادیه اروپا – حکمرانی قوی‌تر و افزایش سرمایه‌گذاری متمرکز به‌عنوان اولویت‌های ضروری آینده» که در تاریخ ۲۹ می ۲۰۲۴ منتشر شد، به بررسی چالش‌ها و کاستی‌های اتحادیه اروپا در مسیر تبدیل شدن به رهبر جهانی هوش مصنوعی پرداخته است.

هوش مصنوعی به‌عنوان فناوری‌ای تحول‌آفرین شناخته می‌شود که پتانسیل ایجاد انقلاب در صنایع، رشد اقتصادی و حل چالش‌های اجتماعی را دارد. اتحادیه اروپا با درک این اهمیت، در سال ۲۰۱۸ نخستین برنامه هماهنگ هوش مصنوعی خود را معرفی و در سال ۲۰۲۱ آن را به‌روزرسانی کرد. هدف آن‌ها ایجاد اکوسیستمی بر پایه اعتماد و برتری در هوش مصنوعی بود. 

احساس خطر اتحادیه اروپا از عقب ماندن نسبت به رقبا در حوزه هوش مصنوعی

اتحادیه اروپا هدف‌گذاری کرده بود که سرمایه‌گذاری‌های سالانه دولتی و خصوصی در هوش مصنوعی را به ۲۰ میلیارد یورو برساند و بودجه تحقیقات اتحادیه اروپا را در بازه ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۷ به ۱ میلیارد یورو در سال افزایش دهد. گزارش ویژه اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که چندین عامل کلیدی مانع پیشرفت این برنامه شده‌اند که شامل نواقص در حکمرانی، سیستم سرمایه‌گذاری سنتی و اجرای کند برنامه‌ها می‌شوند. 

اتحادیه اروپا در آخرین گزارش ویژه خود از عقب‌ ماندگی نسبت به رقبا می‌گوید. در مقایسه با رقبا، سرمایه‌گذاری‌های حوزه مالی یورو در حوزه هوش مصنوعی به‌مراتب کمتر است. برای مثال، ایالات متحده در سال ۲۰۲۲ مبلغ ۳.۳ میلیارد دلار در پروژه‌های دولتی مرتبط با هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرد و شرکت‌های بزرگی مثل گوگل و مایکروسافت نیز کمک‌های قابل‌توجهی ارائه دادند. 

از طرف دیگر چین نیز با استراتژی ملی خود، به‌سرعت در حال گسترش توانمندی‌های هوش مصنوعی است و هدف دارد تا سال ۲۰۳۰ به رهبر جهانی این فناوری تبدیل شود. 

مشکل عمده‌ دیگری وجود دارد که جالب توجه‌ست. سرمایه‌گذاری خصوصی در اروپا پایین‌تر است و شرکت‌های اروپایی در تبدیل تحقیقات به نتایج اقتصادی ضعیف عمل کرده‌اند. . به‌عنوان نمونه، اروپا در سال ۲۰۲۱ تنها ۴ درصد از درخواست‌های ثبت اختراع جهانی در زمینه هوش مصنوعی را به خود اختصاص داده بود، در حالی که این رقم برای آمریکای شمالی ۱۷ درصد و برای شرق آسیا ۶۲ درصد بود

تاخیر در اجرای کلان پروژه‌های هوش مصنوعی در اتحادیه اروپا

میزان پذیرش هوش مصنوعی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا تفاوت‌های چشمگیری دارد. در حالی که کشورهایی مانند فرانسه و آلمان سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی انجام داده‌اند (به ترتیب ۱.۵ میلیارد یورو و ۳ میلیارد یورو)، دیگر کشورهای عضو از این روند عقب مانده‌اند. به‌ویژه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط با موانعی همچون محدودیت‌های مالی و کمبود تخصص مواجه هستند که پذیرش فناوری‌های هوش مصنوعی را کند کرده است.

برنامه دیجیتال اروپا که تامین مالی زیرساخت‌هایی مانند ابررایانه‌ها و فضاهای داده مرتبط با هوش مصنوعی را بر عهده دارد، با تاخیر روبه‌رو شده است. 

اگرچه اتحادیه اروپا در حوزه اصلاحات نظارتی پیشرفت‌هایی داشته -از جمله توافق بر سر قانون هوش مصنوعی در دسامبر ۲۰۲۳- با این حال اجرای کامل این مقررات هنوز انجام نشده است. ناهماهنگی کشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌تواند تبعات منفی بسیاری برای حوزه مالی یورو داشته باشد. این همان عامل محرکی‌ست که اتحادیه اروپا روی آن تاکید بسیاری دارد. 

قانون‌گذار اروپایی هدف دارد تا قوانین مربوط به هوش مصنوعی را در میان کشورهای عضو هماهنگ کرده و تضمین کند که این فناوری‌ها ایمن و همسو با ارزش‌های اروپایی باشند.

هوش مصنوعی فرصت منحصربه‌فردی برای افزایش رقابت‌پذیری جهانی، بهبود بهره‌وری و حل مشکلات اجتماعی نظیر تغییرات اقلیمی و مراقبت‌های بهداشتی به اتحادیه اروپا ارائه می‌دهد. با وجود ضعف در تجاری‌سازی تحقیقات، اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین جامعه تحقیقاتی هوش مصنوعی جهان را در اختیار دارد که سهم قابل‌توجهی از مقالات علمی را تولید می‌کند.

اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه علم و فناوری تجارت‌نیوز بخوانید.