تریاک؛ مخدّر اما اعتیادآور/ ۷ باور غلط درمورد تریاک/ برای بیماران قلبی و دیابتی مفید است؟

الهه جعفرزاده: تریاک، فارسی‌شده کلمه عربی «تریاق» و معادل انگلیسی آن «اوپیوم» (Opium) است و ذیل گروه مواد اعتیادآور افیونی قرار می‌گیرد. اوپیوم از هسته دانه گل خشخاش خشک‌شده و شیره نارس این گیاه تهیه می‌شود. گل تریاک حاوی انواع آلکالوئیدهایی مانند مورفین، کدئین و تبائین (پارامورفین) است و در تهیه انواع مواد افیونی و مخدر کاربرد دارد. از تریاک با عنوان پادزهر یا ماده‌ای ضدسم نیز یاد می‌شود چون در گذشته به منظور درمان مارگزیدگی و مسمومیت مورد استفاده قرار می‌گرفت. تریاک در دهه‌های گذشته نیز به‌دلیل خاصیت ضددرد و دارا بودن مورفین، در زمینه بیهوشی و انجام جراحی‌ها کاربرد داشت.

اثرات تریاک بین ۸ تا ۱۲ ساعت پس از مصرف در بدن می‌ماند و میزان تأثیر و ماندگاری آن به میزان مصرف و شرایط جسمی فرد وابسته است.

۷ باور غلط درمورد تریاک

به کارگیری این ماده افیونی در طب سنتی جهت درمان برخی بیماری‌ها سابقه‌ای دیرینه دارد و همین موضوع سبب شکل‌گیری برخی باورهای عامیانه غلط شده که در برخی موارد بسیار خطرناک هستند. شایع‌ترین باورهای غلطی که درمورد تریاک مطرح است، عبارتند از:

۱) تریاک در درمان کبد چرب و بیماری‌های کبدی نقش دارد

به طور قطع، تریاک هیچ تأثیری بر درمان کبد چرب ندارد. متاسفانه این باور غلط عامیانه، افراد بسیاری را  گرفتار اعتیاد کرده و می‌کند. براساس تحقیقات صورت‌گرفته، اعتیاد به این مخدر در افراد مبتلا به کبد چرب، نه‌تنها سبب تشدید بیماری می‌شود، بلکه زمینه را برای بروز انواع مختلف سرطان در بدن فراهم می‌کند.

۲) تریاک قوای جنسی را تقویت می‌کند

مصرف تریاک به علت اینکه یک ماده کُند کننده است، در دفعات اول مصرف، ارگاسم را به تاخیر می‌اندازد. اما تداوم مصرف آن، با بر هم زدن تعادل هورمون‌های جنسی باعث کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ مردان و بی‌نظمی در قاعدگی زنان می‌شود. هم‌چنین سوءمصرف طولانی‌مدت مواد افیونی می‌تواند به سیستم تولیدمثل مردان آسیب برساند؛ به گونه‌ای که لقاح را دشوارتر کرده و میانگین تراکم، تحرک و مورفولوژی طبیعی اسپرم را کمتر می‌کند.

۳) مصرف تفریحی تریاک اعتیادآور نیست

بدیهی است که هیچکس با قصد معتادشدن به مصرف مواد مخدر روی نمی‌آورد. در اکثر موارد، افراد به صورت تفننی و به نیت تفریح، استعمال تریاک را شروع می‌کنند. ولی نکته قابل توجه این است که دفعات مصرف به مرور بیشتر و فاصله زمانی بین مصرف به طور ناخودآگاه کمتر می‌شود. تحت این شرایط دیگر استفاده از این ماده افیونی محدود به تعطیلات یا در جمع دوستان نیست و تبدیل به اعتیاد می‌شود.

۴) تریاک برای بیماری دیابت مفید است

مصرف تریاک نه تنها به کنترل دیابت کمک نمی‌کند، بلکه مانع از ترشح انسولین از پانکراس می‌شود و می‌تواند به تشدید علائم دیابت بینجامد. پس این باور که «تریاک برای بیماران دیابتی مفید است»، از اساس نادرست است.

۵) مصرف تریاک برای بیماران قلبی مناسب است

از آنجا که مصرف تریاک، به عنوان یک مسکّن قوی، درک درد را در فرد کم می‌کند و اصطلاحاً آستانه تحمل درد را بالا می‌برد، ممکن است خطر بیماری‌های دیگر همچون ناراحتی‌های قلبی-عروقی یا آپاندیسیت را افزایش دهد؛ زیرا فرد با مصرف این ماده، متوجه درد در بدن خود نمی‌شود، در نتیجه اقدامی برای یافتن مشکل و درمان آن نمی‌کند و امکان دارد به طور ناگهانی دچار عارضه‌هایی چون سکته یا ایست قلبی شود.

۶) تریاک تمرکز را افزایش می‌دهد

یکی از علائم اصلی مصرف تریاک، تجربه حالات گیجی و منگی است، پس این ماده به هیچ وجه سبب افزایش تمرکز نمی‌شود. طبیعت گیاه خشخاش یا تریاک، ایجاد حس سرخوشی، رخوت و تمایل به چرت زدن است.

۷) تریاک سبب از یاد بردن غم و رنج می‌شود

تأثیر موقت تریاک در دفعات نخست مصرف، ایجاد احساس شادی و نشاط حاصل از آن است؛ اما این حالات بسیار کوتاه‌مدت هستند و اثر قابل توجهی در تسکین یا فراموشی درد و غم ندارند.

منابع: biomedcentral ،drugs ، hopkinsmedicine

۴۷۲۳۲