سونامی پول در بازار باز/ سفارش‌های ارسالی بانک‌ها در آستانه سقف تاریخی خود قرار گرفت

به گزارش تجارت‌نیوز، بانک مرکزی که به صورت هفتگی با انتشار گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی، خلاصه‌ای از عملکرد بانک مرکزی و بانک‌ها در بازار باز و بین بانکی را ارائه می‌کند، به تازگی نخستین گزارش سال 1403 و مرتبط با هفته منتهی به 20 فروردین ماه را نیز منتشر کرد. البته انتشار این گزارش با وقفه‌ای سه هفته‌ای همراه شده و از 28 اسفند ماه سال گذشته تا امروز، آماری از معاملات در این بازار منتشر نشده بود.

بررسی‌ها حاکی از آن هستند که رقم سفارش‌های ارسالی و پذیرفته شده بانک‌ها در بازار باز، پس از جهش قابل توجه در هفته پایانی سال 1402 در سومین هفته سال جاری نیز در این سطوح تثبیت شده و به رکوردشکنی خود ادامه داده است.

به علاوه داده‌های این گزارش نشان می‌دهند که در نخستین حراج بازار باز سال جاری، 21 بانک و موسسه اعتباری غیربانکی مشارکت کرده و بخشی از وجوه موردنیاز خود را با استقراض از بانک مرکزی تامین کرده‌اند.مدت توافق بازخرید در این هفته همچنان هفت روزه بوده و ثبات حداقل نرخ توافق این بازار در 23 درصد نیز ادامه پیدا کرد.

رقم سفارش‌های ارسالی بانک‌ها در بازار باز به 202 همت رسید

رقم سفارش‌های ارسالی بانک‌ها در بازار باز که از دی ماه سال گذشته در روندی صعودی قرار گرفته بود در آخرین هفته این سال جهش قابل توجهی را تجربه کرد و به 197 هزار میلیارد تومان رسید. همسو با این رشد، رقم سفارش‌ها پذیرفته شده بانک مرکزی نیز پس از تثبیت 10 هفته‌ای در سطح 145 هزار میلیارد تومان، صعودی شد و بانک مرکزی تمام سفارش‌های بانک‌ها در آخرین هفته سال قبل را پذیرفت.

رشد نیاز بانک‌ها به نقدینگی در سال 1403 نیز ادامه یافت. طوری که این رقم با رشد پنج هزار میلیارد تومانی در مقایسه با هفته منتهی به 28 اسفند 1402 به حدود 202 هزار میلیارد تومان رسید و در یک قدمی سقف تاریخی خود یعنی 212 هزار میلیارد تومان قرار گرفت. البته میزان سفارش‌های پذیرفته شده در این بازار تغییری نکرد و بانک مرکزی بار دیگر 197 هزار میلیارد تومان به بانک‌ها وام داد.

البته طی همین مدت حدود 200 هزار میلیارد تومان از وام‌هایی که بانک مرکزی پیش‌تر از طریق بازار باز به بانک‌ها پرداخت کرده بود، در این هفته سررسید شد و این مبلغ به بانک مرکزی بازگشت.

تزریق 50 همتی بانک مرکزی در بازار بین بانکی

بخش دیگری از گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی مربوط به فعالیت بانک‌ها و بانک مرکزی در بازار بین بانکی است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که بر خلاف بازار باز، رقم تزریق پول بانک مرکزی در بازار بین بانکی در مقایسه با هفته‌های پایانی سال گذشته کاهشی شده است. طوری که از ابتدای سال 1403 تا روز 20 فروردین ماه بانک مرکزی مجموعا 50.2 هزار میلیارد تومان از طریق بازار شبانه به 10 بانک و موسسه اعتباری غیربانکی وام داده و این در حالیست که این رقم به کمترین میزان خود از 25 بهمن ماه سال گذشته به این سو رسیده است. گفتنی است که در همین مدت، بیش از 46 هزار میلیارد تومان از وام‌های اعطا شده به بانک‌ها در بازار بین بانکی سررسید شد.

بازار باز چگونه عمل می‌کند؟

یکی از ابزارهای مهم بانک‌های مرکزی در جهان برای اجرای سیاست پولی، عملیات بازار باز است. بازار باز سازوکاری است که شرایطی را برای بانک‌ها فراهم می‌کند که بتوانند وجوه نقد موردنیاز خود را با استقراض از بانک مرکزی جبران کنند. به علاوه بانک مرکزی می‌تواند با هدایت نقدینگی در این بازار، مسیر حرکت نرخ بهره بین بانکی را تعیین کند.

در عملیات بازار باز، بانک‌ها اوراق قرضه در اختیار خود را نزد بانک مرکزی وثیقه می‌گذارند و وجوه موردنیاز خود را قرض می‌گیرند. همچنین بانک‌ها مکلفند که در زمان سررسید اوراق خود را بازخرید کرده و اصل مبلغ به اضافه سود آن را  به بانک مرکزی بازگردانند.