«فیلم‌کوتاه تهران» آینده‌ای که امروز محک می‌خورد

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، حالا دیگر این گزاره برای همه فعالان سینمای ایران، پذیرفته‌شده است که «سینمای بلند ایران» در دهه‌های اخیر از «جریان سینمای کوتاه» ارتزاق کرده و بخشی از جهت‌گیری‌ها و تحولاتی که با فیلم‌های بلند به منصه ظهور رسیده، پیش‌تر در فرآیند تولید و عرضه فیلم‌های کوتاه محک خورده است. از همین منظر است که جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران، به‌عنوان اصلی‌ترین ویترین عرضه تولیدات سالانه سینمای کوتاه ایران، تبدیل به دماسنجی مهم برای تحلیل وضعیت آینده سینمای بلند ایران شده است.
جشنواره فیلم‌کوتاه تهران حالا چهل‌سالگی را هم پشت‌سر گذاشته و در آستانه برگزاری چهل‌ویکمین دوره قرار دارد و از این زاویه یکی از رویدادهای معتبر در تقویم سینمای ایران محسوب می‌شود که به دوران پختگی خود رسیده است. هفته گذشته، دبیرخانه این رویداد آمار مرتبط با فیلم‌های متقاضی رقابت در بخش ملی این دوره را منتشر کرد و در این گزارش مروری‌بر نکات مربوط به این آمار خواهیم داشت.

استقبال صعودی و جریانی که متوقف نیست

فارغ از هر پارامتر کیفی، یکی از شاخص‌ها برای ارزیابی پویایی و زنده بودن یک جریان، توجه به کمیت خروجی‌های آن است. جریان تولید فیلم‌کوتاه در ایران هم به استناد مجموع آثار متقاضی رقابت در جشنواره فیلم‌کوتاه تهران، از سال گذشته تا به امسال سیر صعودی داشته و به استناد افزایش کمیت آثار ارسالی می‌توان متوجه پویایی جریان تولید در یک سال گذشته شد.
براساس اعلام دبیرخانه، آمار آثار بخش ملی چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران ۱۸۲۶ بوده است که نسبت به آمار ۱۷۸۷ در دوره چهلم می‌توان شاهد سیر صعودی آن بود.
از میان ۱۸۲۶ فیلم کوتاه متقاضی حضور در این دوره، ۱۲۴۹ فیلم داستانی، ۲۴۲ اثر مستند، ۲۲۶ فیلم تجربی و ۱۰۹ پویانمایی هستند. سال گذشته هم از ۱۷۸۷ اثر متقاضی حضور در بخش ملی ۱۱۸۵ فیلم کوتاه داستانی، ۲۶۷ مستند، ۲۲۲ تجربی و ۱۱۳ پویانمایی بود. به استناد این آمار، درصد فیلم‌های داستانی، مستند، تجربی و پویانمایی، طی سال جاری تغییر محسوسی نسبت به سال قبل نداشته و می‌توان گفت ظرفیت چرخه تولید در سینمای کوتاه در بخش‌های مختلف، همچنان وضعیت عمومی خود را حفظ کرده است.

سهم ویژه استان‌ها در یک آوردگاه ملی

برخلاف حفظ نسبت کلی تولید فیلم‌های داستانی، مستند، تجربی و پویانمایی، مقایسه آمار ارائه شده از سوی دبیرخانه جشنواره چهل‌ویکم نسبت به سال قبل، حکایت از یک تغییر آماری محسوس و قابل‌تأمل دارد. در این دوره فیلم‌سازان استان‌ها با ارسال ۱۲۸۶ اثر به جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران، مشارکت بیش از ۷۰ درصدی خود را در این رویداد به ثبت رساندند. بر اساس اعلام دبیرخانه این رویداد از میان مجموع ۱۸۲۶ فیلم کوتاه ارسال شده به دوره چهل و یکم، ۱۲۸۶ شرکت‌کننده از استان‌هایی غیر از تهران بوده‌اند که این آمار حدود ۷۱ درصد از سهم تقاضای حضور در جشنواره امسال را به خود اختصاص داده است.
ثبت این سهم از سوی فیلمسازان استان‌ها در حالی است که در دوره‌های دورتر جشنواره فیلم‌کوتاه تهران، اساسا همواره غلبه کمی با فیلمسازان تهرانی بود و در سال‌های اخیر و با اتخاذ سیاست تمرکززدایی و توجه به ظرفیت‌های بومی و استانی سینمای ایران، این تغییر سهم در ویترین جشنواره  فیلم‌کوتاه تهران هم رقم خورد و حالا شاهد حضور اکثریت نسبتا مطلق فیلمسازان دیگر مناطق در این رویداد هستیم.

خانم‌های کارگردان؛ همچنان حاضر!

سینمای ایران به‌طور کلی در قیاس با بسیاری از کشورهای صاحب صنعت سینما، شاهد حضور ویژه‌تر فیلمسازان زن در میدان تولید است. حتی در سینمای بلند هم تعداد کارگردانان زن در سینمای ایران، رقمی قابل‌توجه محسوب می‌شود. در جریان سینمای کوتاه اما به‌استناد فهرست برگزیدگان جشنواره فیلم‌کوتاه تهران در سال‌های اخیر، همچنان شاهد بروز و ظهور استعدادهایی تازه در میان هنرمندان زن هستیم.
براساس آمار فیلم‌های متقاضی حضور در این دوره هم، کارگردانان زن همچنان سهم خود را محفوظ نگه داشته‌اند؛ در دوره‌ چهل‌ویکم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران در برابر سهم ۸۴ درصدی آقایان، کارگردانان زن ۱۶ درصد فهرست فیلم‌های متقاضی در بخش ملی را از آن خود کرده‌اند. بر این اساس ۲۹۲ فیلمساز خانم، ساخته‌های خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کرده‌اند و بی‌شک از میان ساخته‌های آن‌ها می‌توان شاهد غافل‌گیری‌هایی در ویترین این رویداد بود.
سال گذشته هم فیلمسازان زن، سهمی در حدود ۱۶ درصد در ترکیب فیلم‌های متقاضی بخش ملی جشنواره داشتند و به نظر می‌رسد به‌خوبی توانسته‌اند از این سهم در یکسال گذشته، صیانت کنند.

چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران که از ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۳ به دبیری مهدی آذرپندار برگزار می‌شود، ضمن تاکید بر توسعه فیلم‌سازی با رویکرد «بومی‌گرایی در ژانر»، این بار با شعار «جشنواره بین‌المللی فیلم‌ کوتاه تهران، پذیرای جهان خیال‌انگیز تو»، به فیلم‌هایی که به عنصر تخیل و روایت خلاقانه توجه کرده‌اند، نگاه ویژه‌تری خواهد داشت.

۵۷۵۷