واکسن سرطان؛ رویایی که در سال 2025 محقق می‌شود؟
تلاش‌های چندین دهه‌ای برای ساخت واکسن‌های سرطان که بتوانند سیستم ایمنی را به مبارزه با این بیماری وادار کنند، اکنون به لطف پیشرفت‌های فناوری mRNA و پزشکی شخصی‌سازی‌شده، به نقطه‌ای امیدوارکننده رسیده‌اند و ممکن است در سال‌های پیش‌رو تحولی اساسی در درمان سرطان ایجاد کنند.
به گزارش اکوایران، پس از دهه‌ها ناکامی، تلاش‌ها برای ساخت واکسن‌هایی که بتوانند سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سرطان تحریک کنند، بارقه‌های جدید از امید را در دل مردم روشن کرده است. انتظار می‌رود در سال آینده پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه حاصل شود. این خوش‌بینی ناشی از پیشرفت در فناوری mRNA و پزشکی شخصی‌سازی‌شده است، به‌ویژه واکسن ملانومای mRNA-4157 که توسط شرکت‌های مدرنا و مرک توسعه یافته و در آزمایش‌ها عملکرد امیدوارکننده‌ای داشته است. پیش‌بینی می‌شود سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) این واکسن را در سال ۲۰۲۵ تأیید کند. به نوشته اکونومیست در بریتانیا نیز طرح «پلتفرم راه‌اندازی واکسن سرطان» که با همکاری BioNTech، یکی از پیشگامان واکسن‌های کووید، راه‌اندازی شده، هدف دارد هزاران بیمار را به آزمایش‌های واکسن‌های شخصی‌سازی‌شده مبتنی بر mRNA برای سرطان‌های روده بزرگ، پانکراس و ملانوما وارد کند.
واکسن‌های شخصی‌سازی‌شده با توجه به جهش‌های خاص هر بیمار طراحی می‌شوند و هدف آن‌ها آموزش سیستم ایمنی برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی بر اساس ساختار ژنتیکی منحصربه‌فرد آن‌ها است. در این فرایند، ابتدا نمونه‌برداری انجام می‌شود، سپس تومور توالی‌یابی می‌شود تا جهش‌هایی شناسایی شوند که احتمالاً پروتئین‌هایی تولید می‌کنند که سیستم ایمنی می‌تواند آن‌ها را شناسایی کند. در نهایت واکسنی برای هدف‌گیری این نشانگرها تولید می‌شود. این کل فرایند به لطف پیشرفت‌های فناوری mRNA در دوران همه‌گیری و همچنین پیشرفت در هوش مصنوعی، که برای پیش‌بینی نشانگرهای مولکولی احتمالی استفاده می‌شود، تنها ظرف شش هفته قابل انجام است.
فرایندی پرهزینه اما امیدوارکننده
اما این فرایند پرهزینه است، به همین دلیل تلاش‌های موازی توسط BioNTech و دیگر شرکت‌ها برای توسعه واکسن‌هایی آماده برای استفاده در جمعیت‌های گسترده‌تر و با هدف‌گیری نشانگرهای رایج تومور در جریان است. همچنین علاقه فزاینده‌ای به بررسی استفاده از واکسن‌های سرطان به‌عنوان تقویت‌کننده یا کمکی در درمان‌های مراحل اولیه سرطان، در کنار جراحی یا شیمی‌درمانی، وجود دارد. برخی پژوهشگران حتی معتقدند که روزی واکسن‌های سرطان می‌توانند به‌صورت پیشگیرانه در افراد پرخطر استفاده شوند.
واکسن‌های شخصی‌سازی‌شده درمانی بسیار هدفمند ارائه می‌دهند، اما فرآیند پیچیده تولید آن‌ها را به محصولاتی پرهزینه تبدیل می‌کند. سال آینده نقشی تعیین‌کننده خواهد داشت. موفقیت در این زمینه می‌تواند تأییدکننده دهه‌ها تلاش برای ایجاد روشی جدید در مبارزه با سرطان باشد. با این حال، با توجه به شکست‌های گذشته، فعالان این حوزه با احتیاط به آینده می‌نگرند.
منبع اکو ایران
