ما منتظریم!/ احوالات این روزهای استاد «کیانوش عیاری»

آثار او به‌نوعی بخشی از زندگی ما شده‌اند، با ما قد کشیده‌اند، رشد کرده‌اند و تأثیری عمیق بر ما گذاشته‌اند. از تنوره دیو در دهه شصت تا سریال ماندگار روزگار قریب، و فیلم‌های تحسین‌شده‌ای چون آنسوی آتش، خانه پدری، آبادانی‌ها، بودن یا نبودن و دیگر آثار ارزشمندش، که هرکدام در زمان خود تأثیر فراوانی بر سینمای ایران و جامعه داشته‌اند.

آثار عیاری در زمانه خود متمایز بودند و گذر زمان نتوانسته از ارزش آن‌ها بکاهد. هر فیلم او با دقت و حساسیتی مثال‌زدنی ساخته شده و با صداقتی عمیق، داستانی را روایت کرده که مخاطب را به دل دنیایی جدید می‌برد. عیاری در فیلمسازی‌اش همیشه به ریشه‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه ایرانی وفادار مانده، اما در عین حال به‌خوبی توانسته به لایه‌های عمیق‌تر انسانی و جهانی دست یابد. آثار او در عین سادگی، پیچیدگی‌های خاص خود را دارند و لایه‌هایی از معنا را در خود جای داده‌اند که با هر بار تماشا، عمق تازه ایی از آن‌ها نمایان می‌شود.

تنوره دیو، فیلمی که در دهه شصت ساخته شد، تنها آغازگر این مسیر سینمایی نبود، بلکه نقطه‌ای بود که سینمای عیاری را به‌عنوان جریانی نوآور و مستقل به جامعه معرفی کرد. او با این فیلم و فیلم‌های پس از آن، نشان داد که چگونه می‌توان از دل مسائل اجتماعی، داستان‌هایی عمیق و تأثیرگذار خلق کرد.

سریال ماندگار روزگار قریب نیز نمونه‌ای از هنرمندی او در عرصه تلویزیون است. عیاری در این سریال با دقتی تاریخی و هنری به روایت زندگی یکی از شخصیت‌های برجسته پزشکی ایران می‌پردازد، اما فراتر از یک بیوگرافی، به جنبه‌های انسانی و اجتماعی زندگی دکتر قریب نیز توجه می‌کند. این سریال، همچون دیگر آثار او، با جزئیاتی دقیق و لحظاتی ناب، مخاطبان را مجذوب خود کرد.

در فیلم‌های بعدی او مانند آبادانی‌ها و خانه پدری، عیاری به موضوعاتی جسورانه‌تر و اجتماعی‌تر پرداخت خانه پدری، با نگاهی به مسائل خانواده و ساختار سنتی جامعه ایرانی، بحث‌های زیادی را برانگیخت و همچنان یکی از آثار بحث‌برانگیز سینمای ایران محسوب می‌شود.

آنچه آثار عیاری را از دیگر فیلمسازان متمایز می‌کند، فقط موضوعات انتخاب‌شده آن نیست، بلکه نحوه پرداختن به آن‌هاست. او همواره با احساسی خالص و نگاهی تازه، سینمایی خاص و منحصربه‌فرد خلق می‌کند. هر سکانس از فیلم‌هایش انگار از دل لحظه‌ها و احساسات او زاده می‌شود و توانایی‌اش در انتقال این لحظات نادر به مخاطب، او را در جایگاهی ویژه قرار داده است.

سینمای عیاری، سینمای لحظه‌ها و “آن”هاست؛ لحظاتی که به‌طور غریزی در حین ساخت اثر خلق می‌شوند و در اوج خود به وجود می آیند . توانایی او در شکار این لحظات ناب و تبدیل آن‌ها به سکانس‌های ماندگار، یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های سینمای اوست که به‌سختی می‌توان آن را تکرار کرد. او فیلم‌سازی است که همگام با زمان پیش می‌رود و گاه حتی از عصر خود جلوتر حرکت می‌کند. فیلم‌های او تاریخ مصرف ندارند و با گذر زمان، ارزششان بیشتر می‌شود.

یکی از ویژگی‌های برجسته آثار کیانوش عیاری، غیرقابل‌تقلید بودن آن‌هاست. علت این امر این است که فضای فیلم‌های او منحصربه‌فرد و خاص خود اوست؛ فضایی که هیچ‌کس نمی‌تواند مشابهش را بازسازی کند. سینمایی سهل و ممتنع .  سینمای عیاری، در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما زمانی که قرار باشد کسی بخواهد سکانسی از فیلم او را بازآفرینی کند، با چالشی غیرممکن و نشدنی مواجه خواهد شد. این سینما از درون فکر، ذهن، و روح عیاری تراوش می‌شود و در قالب تصاویری بی‌نظیر و سکانس‌هایی تکرارنشدنی به تصویر کشیده می‌شود.

عیاری با تکنیک بالایی که دارد و با احساسی ناب و تازه، سینمایی نوآورانه خلق می‌کند. او توانایی کشف لحظه‌های نادر را دارد و این لحظات را بدون هیچ‌گونه کم و کاست به مخاطب القا می‌کند؛ ویژگی‌ای که در سینمای ایران بسیار نادر است. عیاری به عنوان فیلمسازی که از غریزه و احساس خود پیروی می‌کند، سینمایش را در “آن” و لحظه‌های خاص می‌سازد. او همچون شکارچی‌ای در کمین است؛ همیشه آماده است تا لحظه‌ای ناب و الهام‌بخش به سراغش بیاید. زمانی که چنین لحظه‌ای را شکار می‌کند، آن را با هوش و مهارتی بی‌نظیر پرورش می‌دهد و تبدیل به سکانسی ماندگار می‌کند. 

این توانایی عیاری در شکار لحظه‌های نادر، او را از دیگر فیلمسازان متمایز می‌کند. لحظاتی که او در فیلم‌هایش خلق می‌کند، مخاطب را به چنان عمقی می‌برد که بیننده حس می‌کند با یک صحنه واقعی و نه یک صحنه ساختگی سینمایی روبه‌رو است. او در فیلم‌هایی مانند روزگار قریب، آبادانی‌ها و بودن یا نبودن، سکانس‌هایی می‌سازد که مخاطب را افسون می‌کند و باعث می‌شود او خود را در دل داستان احساس کند. عیاری در فرآیند خلق آثارش، به یک سفر کشف و شهود وارد می‌شود و در هر قدم از این سفر، لحظات ناب و تکرارنشدنی را خلق می‌کند.                                                                                                    

احوالات این روزهای استاد !

این روزها، استاد عیاری به دلیل مشکلات جسمی بیشتر وقت خود را در خانه می‌گذراند. بیماری شاید جسم او را خسته کرده باشد، اما ذهنش همچنان تیز و خلاق است. او از آن هنرمندانی نیست که با سختی‌های جسمانی از کار دست بکشند. عیاری همچنان ایده‌پردازی می‌کند، به سینما فکر می‌کند، و ذهنش همچنان سرشار از داستان‌های تازه و جذاب، پر از ایده‌های نوین است. این بار الهاماتش از زادگاهش، خوزستان، و مسائل اجتماعی مرتبط با نفت سرچشمه گرفته‌اند. طرحی بکر از داستان نفت در مسجد سلیمان و درباره اولین چاه نفت ایران طرح سینمایی با نام ” خر لنگ ” که اگر این اثر ساخته شود، بی‌شک یکی از شاهکارهای سینمای ایران خواهد بود و جایگاهی ماندگار در تاریخ سینمای کشور خواهد یافت. 

استاد عیاری از آن دست فیلم‌سازانی است که هر اثرش یک شاهکار به حساب می‌آید. شاید در مورد بسیاری از کارگردانان بتوان یکی دو فیلم را شاهکار نامید، اما درباره‌ی عیاری، بیشتر آثار او چنین جایگاهی دارند. چه کسی می‌تواند پس از دهه‌ها، شبح کژدم را ببیند و از تازگی و نوآوری آن شگفت‌زده نشود؟ یا بودن یا نبودن که همچنان جایگاه  ویژه‌ای در دل تماشاگران دارد؟ 

او پس از سال‌ها فیلم‌سازی در ایران، قصد دارد براساس طرح سریالی “سوسک‌ها: کابوس ابدی من ” در کشور ترکیه سریالی بسازد. این طرح یک اثر اجتماعی با موضوعی بین‌المللی و جهان‌شمول است که قابلیت تولید در هر کشوری را دارد. در حال حاضر، این پروژه در مرحله مذاکرات با کمپانی‌های ترکیه‌ای قرار دارد و به‌زودی ممکن است خبرهای جالبی در این خصوص منتشر شود.

حتی در دوران نقاهت، عیاری با همان عشق همیشگی به سینما، به خلق داستان‌های جدید فکر می‌کند. او در این مدت طرح‌ها و ایده‌های بسیاری نوشته است، از جمله فیلمنامه‌ای به نام بازتاب، که به دهه پنجاه و فیلم‌های هشت میلیمتری‌اش بازمی‌گردد. عیاری با نگاهی تازه به گذشته، داستانی نو خلق کرده که همان سبک و سیاق منحصر به فرد او را به نمایش می‌گذارد؛ داستانی با جزئیات دقیق و لحظه‌پردازی‌های خاص خودش . فیلمنامه بازتاب اکنون نوشته شده و آماده تولید است. این فیلمنامه اشاره‌ای به فیلم هشت میلیمتری انعکاس دارد، فیلمی که دیگر اثری از آن باقی نمانده است و عیاری با الهام از آن، داستانی جدید آفریده است. 

علاوه بر این، در این مدت او طرح‌های دیگری را نیز نوشته و قصد دارد آن‌ها را به مرور زمان به مرحله تولید برساند. یکی از این طرح‌ها که عیاری علاقه ویژه‌ای به آن دارد، فیلمی با عنوان زندان دوست‌داشتنی  است که فضای خاص آثار او را دارد. همچنین طرح سینمایی شناسنامه و تعدادی دیگر از طرح‌ها که هر کدام عطر و بوی سینمای عیاری را در خود دارند، در فهرست برنامه‌های آینده او قرار دارند. 

این روزها شاید استاد کمی خسته به نظر برسند، اما به زودی سلامتی خود را بازخواهند یافت. با این حال، مطمئنم که ذهن و قلب ایشان همچنان پر از داستان‌هایی است که تنها خود او می‌تواند به تصویر بکشد. عیاری استاد خلاقیت و روایت داستان‌هایی است که نسل‌های گذشته تا به امروز را تحت تأثیر قرار داده‌اند. هیچ‌گاه از پا نیفتاده و همواره با روحی جوان و ذهنی پر از ایده‌های نوین به پیش می‌رود. هرگز باور نداریم که استاد دست از خلاقیت کشیده باشند؛ او همچنان در دل سینما زندگی می‌کند و ما همچنان مشتاقانه منتظر آثار جدید او هستیم، همان‌طور که همیشه بوده‌ایم.

همچنین به اطلاع علاقه‌مندان آثار عیاری می‌رسانیم که فیلم سفره ایرانی به‌زودی در سینماهای کشور به نمایش درخواهدآمد.     

5757