فرمان ژنتیکی تازه؛ واکسنی که مرزهای درمان سرطان را جابه‌جا کرد
دانشمندان موفق شده نوعی واکسن بسازند که نه تنها می‌تواند یک نوع سرطان بلکه هر نوع سرطانی را هدف قرار دهد؛ دستاوردی که قابلیت حذف شیمی، درمانی جراحی و پرتودرمانی را دارد.
به گزارش اکوایران، پژوهشگران دانشگاه فلوریدا نوعی واکسن آزمایشی ابداع کرده‌اند که بدون این‌که نوع خاصی از سرطان را هدف قرار دهد، توانایی سیستم ایمنی در مبارزه با تومورها را به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.
این واکسن mRNA هدف عمومی، مشابه واکسن‌های کووید-۱۹ عمل می‌کند، اما با هدفی متفاوت؛ این واکسن به سلول‌های ایمنی بدن فرمان می‌دهد تا همانگونه که به پروتئین اسپایک ویروس حمله می‌کنند، به هر نوع تومور دیگری نیز حمله کنند.
الیاس سایور، متخصص انکولوژی کودکان و محقق اصلی این پژوهش می‌گوید: این مقاله مشاهده‌ای غیرمنتظره و هیجان‌انگیز را توصیف می‌کند: حتی واکسنی که برای تومور یا ویروس خاصی طراحی نشده باشد – مادامی که یک واکسن mRNA باشد – می‌تواند اثرات خاص بر تومور ایجاد کند. این یافته اثبات مفهومی است که این واکسن‌ها می‌توانند به‌عنوان واکسن‌های عمومی سرطان تجاری‌سازی شوند تا سیستم ایمنی را نسبت به تومور خاص بیمار حساس کنند.
سایور یک دهه صرف استفاده از علم mRNA برای درمان مؤثر سرطان کرده است. موفقیت در مطالعه گلیوبلاستوما منجر به گسترش دامنه این درمان شد؛ به‌طوری که به‌جای هدف قرار دادن یک نوع تومور، بر تجهیز سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با هر نوع سلول سرطانی تمرکز دارد. این بخشی از شواهد رو به رشد است که نشان می‌دهد واکسن‌های mRNA می‌توانند سلاحی جدی در مبارزه با این بیماری باشند.
اگرچه فرمولاسیون این واکسن شبیه به واکسن کووید-۱۹ است که از نانوذرات لیپیدی برای انتقال دستورات ژنتیکی به بدن استفاده می‌کند، اما تفاوت‌هایی دارد. به‌جای کدگذاری پروتئین ویروس، این واکسن پیامی به سیستم ایمنی ارسال می‌کند تا نیروها را بسیج کند. در واقع، به بدن فرمان دستور می‌دهد پروتئین‌هایی تولید کند که سیستم ایمنی را تحریک می‌کنند، از جمله پروتئینی در سلول‌های سرطانی به نام PD-L1 (لیگاند مرگ برنامه‌ریزی‌شده ۱)، که باعث می‌شود تومورها برای سلول‌های ایمنی قابل‌مشاهده‌تر شوند.
نیو اطلس نوشت: محققان راهی یافتند تا با استفاده از واکسن mRNA عمومی، بیان PD-L1 را در داخل تومورها القا کنند و عملاً سلول سرطانی را فریب دهند تا خود را نمایان کند، بنابراین ایمونوتراپی مؤثرتر می‌شود.
در این پژوهش که روی موش‌های مبتلا به ملانوما انجام شد، این واکسن توانست تومورهای مقاوم به دارو را از بین ببرد.این دارو در مدل‌های دیگر سرطان از جمله مغز، پوست و استخوان، موفق شد حتی بدون کمک درمان‌های دیگر تومورها را حذف کند.
این رویکرد در زمینه‌ای که به‌سمت پزشکی شخصی‌سازی‌شده با هدف‌گیری دقیق پیش می‌رود، کمی غیررایج است. مطالعات پیشین بیشتر بر هدف‌گیری دقیق یا طراحی واکسن خاص برای پروفایل سرطان هر بیمار متمرکز بود.
مجریان این طرح می گویند: این مطالعه پارادایم سومی را پیشنهاد می‌کند. دریافتیم با استفاده از واکسنی که به‌طور خاص برای هدف‌گیری سرطان طراحی نشده بلکه برای تحریک پاسخ ایمنی قوی ساخته شده، می‌توانیم واکنش ضدسرطانی بسیار قوی ایجاد کنیم. این ویژگی قابلیت چشمگیری برای استفاده گسترده در بیماران سرطانی دارد – حتی شاید ما را به یک واکسن سرطان آماده مصرف برساند.
دانشمندان ابتدا در سال ۱۹۹۳ کشف کردند که چگونه دستورالعمل‌های mRNA می‌توانند سلول‌های ایمنی را در موش‌ها تحریک کنند، اما چالش اصلی یافتن راهی برای انتقال مؤثر آن‌ها به بدن بود. حدود یک دهه پیش، پیشرفتی حاصل شد وقتی محققان دریافتند که نانوذرات لیپیدی می‌توانند mRNA شکننده را بدون تخریب در جریان خون به بدن منتقل کنند.
اکنون، این فناوری که بخشی از آن به دلیل توسعه واکسن‌های کووید-19 است، به‌سرعت پیشرفت کرده. این مطالعه نقطه عطفی در ایمونوتراپی سرطان است و نشان می‌دهد چگونه یک واکسن mRNA عمومی و آماده مصرف – که برای تومور سرطانی خاصی طراحی نشده – می‌تواند سیستم ایمنی را بیدار کرده و اثرات درمان‌های موجود را تقویت کند. با افزایش بیان PD-L1 و نمایان کردن تومورهای مخفی، محققان مسیری جدید کشف کرده‌اند که می‌تواند نحوه آماده‌سازی بدن برای مبارزه با سرطان را متحول کند.
در حالی که این واکسن هنوز در مرحله آزمایش‌های پیش‌بالینی روی حیوانات است، این کار پایه‌ای برای راهبرد واکسن عمومی و فراگیر سرطان ایجاد می‌کند؛ راهبردی که به جای شخصی‌سازی درمان برای هر بیمار، به سیستم ایمنی یاد می‌دهد چگونه هوشمندانه‌تر مبارزه کند.
محققان می‌گویند این شیوه می‌تواند به‌طور بالقوه راهی فراگیر و عمومی برای بیدار کردن پاسخ ایمنی خود بیمار به سرطان باشد، و اگر در مطالعات انسانی قابل‌تعمیم باشد، این امر بسیار عمیق خواهد بود.
این تحقیق در مجله Nature Biomedical Engineering منتشر شده است.
منبع اکو ایران
