ذهن در آینه هوش مصنوعی چه انعکاسی دارد؟/نقش AI در روان شناسی

به گزارش تجارت‌نیوز، با پیشرفت و توسعه ابزار هوش مصنوعی، این دستیار حرفه‌ای در حوزه‌های مختلفی به کمک بشر آمده و می‌آید. روان شناسی شاخه‌ای از علوم است که به شناخت روان و ذهن آدمی می‌پردازد. سوال اینجاست که هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار چگونه به کمک متخصصان این حوزه می‌آید و به آنها کمک می‌کند؟ آیا اصلا هوش مصنوعی می‌تواند مفید واقع شود؟ در این گزارش به این پرسش می‌پردازیم و اینکه هوش مصنوعی چگونه در مقابل هوش انسانی یا ذهن قرار می‌گیرد؟

ذهن، معمایی هزارساله

ذهن انسان مدت‌ها رازی سر به مهر بوده است، شبکه‌ای پیچیده از احساسات، افکار و رفتارهایی که روان‌شناسان خستگی‌ناپذیر در حال کاوش آن هستند. اکنون نیروی جدیدی وارد معادله شده است: هوش مصنوعی (AI).

این فناوری به سرعت در حال متحول کردن زمینه‌های مختلف است و روانشناسی نیز از این قاعده مستثنی نیست. هوش مصنوعی، از تشخیص شرایط سلامت روان تا تقویت جلسات درمانی، بر چگونگی درک و درمان روان انسان تأثیر می‌گذارد.

هوش مصنوعی، گشایش معما

یکی از هیجان‌انگیزترین کاربردهای هوش مصنوعی در روان شناسی، پتانسیل آن برای بهبود دقت تشخیص است. تشخیص سنتی اغلب به ارزیابی‌های ذهنی متخصصان سلامت روان متکی است که می‌تواند مستعد سوگیری و عدم انسجام باشد. با این حال، الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند مجموعه داده‌های عظیمی از اطلاعات بیمار، از جمله سوابق پزشکی، اسکن‌های مغز و حتی فعالیت در رسانه‌های اجتماعی را تجزیه و تحلیل کنند. هوش مصنوعی با شناسایی الگوهای ظریف در این داده‌ها، می‌تواند در تشخیص زودهنگام شرایط سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و حتی پیش‌بینی اقدام به خودکشی کمک کند.

برای مثال، محققان دانشگاه استنفورد یک مدل هوش مصنوعی را توسعه داده‌اند که می‌تواند با دقت بالایی از طریق تجزیه و تحلیل حالات چهره و الگوهای گفتاری، افسردگی را تشخیص دهد. به طور مشابه، مطالعه دیگری کارکرد ابزار دیگری از هوش مصنوعی را نشان داد که با نتایج امیدوارکننده‌ای قادر به شناسایی علائم اوتیسم در حرکات چشم کودکان است. این پیشرفت‌ها می‌توانند انقلابی در تشخیص سلامت روان ایجاد کنند و منجر به مداخلات زودهنگام‌تر و بهبود نتایج درمان بیماران شوند.

با این حال ملاحظات اخلاقی همچنان وجود دارند. حفظ حریم خصوصی داده‌ها هنگام برخورد با چنین اطلاعات حساس شخصی، دغدغه مهمی است. علاوه بر این، ماهیت «جعبه سیاه» برخی از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، سوالاتی را در مورد شفافیت و پتانسیل سوگیری آن‌ها مطرح می‌کند. اطمینان از عدالت و شفافیت در تشخیص با هوش مصنوعی برای ایجاد اعتماد در جامعه سلامت روان بسیار مهم خواهد بود.

ذهن در آینه هوش مصنوعی چه انعکاسی دارد؟

هوش مصنوعی همچنین می‌تواند نقش مهمی در جلسات درمانی داشته باشد. چت‌بات‌هایی که با هوش مصنوعی کار می‌کنند، می‌توانند تکنیک‌های اولیه درمان شناختی-رفتاری (CBT) را ارائه دهند و بین جلسات درمانی سنتی، پشتیبانی و راهنمایی را به مراجعان ارایه کنند. این همراهان مجازی، می‌توانند تمرین‌های شخصی‌سازی‌شده ارائه دهند، پیشرفت را پیگیری کنند و حتی موارد بالقوه را به درمان‌گران و روان‌شناسان گزارش دهند. این امر می‌تواند به ویژه برای افرادی که در مناطق دور افتاده زندگی می‌کنند یا به مراقبت‌های بهداشت روان دسترسی کافی ندارند، مفید باشد. یعنی ابزار هوش مصنوعی می‌تواند در حوزه روان شناسی مانند یک آینه مجازی عمل کند که انعکاسی از ذهن را نمایان می‌سازد. 

علاوه بر این، استفاده از واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) از طریق هوش مصنوعی برای اهداف درمانی در حال بررسی هستند. واقعیت مجازی می‌تواند محیط‌های امن و کنترل‌شده‌ای برای درمان مواجهه‌سازی ایجاد کند که به بیماران اجازه می‌دهد تا در یک محیط شبیه‌سازی‌شده با اضطراب‌های خود روبرو شوند. این راهکار می‌تواند به ویژه برای فوبیاهایی مانند ترس از ارتفاع یا صحبت در جمع مؤثر باشد. هوش مصنوعی می‌تواند این تجربیات را بر اساس پاسخ‌های بیمار شخصی‌سازی کند و آن‌ها را مؤثرتر سازد.

در حالی که ابزارهای درمانی با هوش مصنوعی امکانات هیجان‌انگیزی ارائه می‌دهند، نباید جایگزین درمانگران انسانی شوند. ارتباط انسانی، همدردی و درک ظریف روان‌شناس قابل جایگزینی نیست. با این حال، هوش مصنوعی می‌تواند یک مکمل ارزشمند باشد، دامنه درمان را گسترش داده و در بین جلسات، پشتیبانی مداوم ارائه دهد. 

آینه‌ای برای شناختن خود!

تأثیر هوش مصنوعی فراتر از تشخیص و درمان است. محققان از هوش مصنوعی برای درک خود ذهن انسان نیز استفاده می‌کنند. هوش مصنوعی با تجزیه و تحلیل مقادیر زیادی از داده‌های متنی و رسانه‌های اجتماعی، می‌تواند الگوهایی را در استفاده از زبان، احساسات و تعاملات اجتماعی آشکار کند. این داده‌ها می‌تواند به روانشناسان کمک کند تا بینش عمیق‌تری نسبت به رفتار و شناخت انسان به دست آورند.

این موضوع، پیشرفت بسیار بزرگی برای جامعه بشری به حساب می‌آید. با ظهور انسان مدرن، بیماری‌ها و مسائل جدیدی نیز برای او به وجود آمد که در جوامع نوین این مشکلات بر همگان روشن است. سلامت بخشیدن به روان یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین وظایف روان‌شناسان و متخصصان این حوزه است. هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان ابزاری در دست روان‌شناسان برای فرآیندهای لازم در این حوزه به کار گرفته شود.

اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه استارتاپ تجارت‌نیوز بخوانید.