خاموشی چراغی دیگر/ شهر کتاب بهشتی تعطیل شد
به گزارش خبرآنلاین ؛هنگامی که جمعی از ناشران و کتابفروشان در واکنش به تعطیلی شهرکتاب بهشتی که در مِلک فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی قرار دارد، در نامه‌ای خواستار جلوگیری از تعطیلی این واحد فرهنگی شدند. نامه‌ای که به‌ظاهر بی‌فایده بود و مساعدت غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی را به همراه نداشت و به تعطیلی همیشگی شهرکتاب بهشتی انجامید؛ اتفاقی که روابط‌عمومی شهرکتاب بهشتی درباره آن چنین توضیح داده است: «در گزارش سالانه شهرکتاب آمده است که در سال ۱۴۰۳، چهار شعبه جدید به فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهرکتاب در اردبیل، تربت‌جام، کافه زیبا و یزد اضافه شده است، اما شیرینی راه‌اندازی چهار فروشگاه خوب و بزرگ جمعاً به مساحت تقریبی ۱۷۰۰ مترمربع، با تعطیلی شهرکتاب بهشتی تهران و انتقال به محل دیگری، کام مدیران شهرکتاب را تلخ کرده است. به‌ویژه آن‌که شهرکتاب بهشتی تهران مجموعه‌ای موفق، کامل و روزآمد با شبکه‌های اجتماعی فعال و خلاق برای ترویج کتابخوانی و نیز کافه‌کتابی آرام و دوست‌داشتنی بوده است.»
هم میهن نوشت:در این متن علت تعطیلی شهرکتاب بهشتی، افزایش بهای اجاره ملک اعلام شده و از موجر هم بابت همراهی خود طی دوسال گذشته و عدم‌افزایش مبلغ اجاره متناسب با قیمت‌های روز منطقه، سپاسگزاری شده است. در پایان نیز ابراز امیدواری شده است هرچه زودتر شهرکتاب بهشتی در محل جدید به فعالیت خود ادامه دهد.
عدم‌اطلاع از سازوکار تولید، اشاعه و مصرف فرهنگ
تقی آزاد ارمکی
تقی آزادارمکی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه تهران، در پاسخ به این پرسش که تعطیلی یک مکان فرهنگی باسابقه مانند شهرکتاب بهشتی و کم‌شدن یکی از مراکز فرهنگی در سطح جامعه را ازمنظر جامعه‌شناسی چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟ به «هم‌میهن» گفت: «تعطیلی این مکان فرهنگی، عملی ضدفرهنگ و مغایر با اهداف و برنامه‌هایی است که فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی به‌عنوان موجر ملکی که در اختیار این مکان بوده، برای خود تعریف کرده است. این عمل مؤید این نکته است که ما درنمی‌یابیم زمانی که نهادی فرهنگی شکل می‌گیرد، زمان میبرد تا مخاطبان خود را پیدا کند، افراد به آن علقه پیدا کنند، به‌عنوان پاتوقی فرهنگی بشناسندش و به آن رفت‌وآمد کنند. همان‌طور که به‌عنوان مثال پس از ساخت یک‌مسجد در یک‌محل، به زمانی طولانی نیاز است تا به‌عنوان محل رفت‌وآمد و مکانی مورد وثوق همگان شناخته شود.
عدم‌توجه به این نکته نشان می‌دهد که ما از اصول اشاعه فرهنگ کاملاً بی‌اطلاعیم و متوجه نیستیم که یک‌مکان فرهنگی یک‌شبه مکان فرهنگی نمی‌شود و با منطقی و صرف سرمایه‌ها و زمانی به نقطه‌ای می‌رسد که قابل بهره‌برداری شود. این اتفاق نشان می‌دهد که ما اساساً متوجه نحوه تولید، انتقال و اشاعه فرهنگ نیستیم. اشاعه فرهنگ نیازمند مقتضیاتی اجتماعی، جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و… است و هنگامی که به‌واسطه مکانی فرهنگی اتفاق می‌افتد، منجر به شکل‌دهی عادتی اجتماعی می‌شود و تعطیلی مکان فرهنگی نشان از عدم‌اطلاع نسبت به سازوکار تولید، اشاعه و مصرف فرهنگ است.»
پاسخی از روابط‌عمومی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی
روابط‌عمومی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی اما با اشاره به خطوط پایانی متن منتشرشده از سوی روابط‌عمومی شهرکتاب بهشتی؛ با سپاسگزاری از موجر بابت همراهی خود طی دوسال گذشته و عدم‌افزایش مبلغ اجاره متناسب با قیمت‌های روز منطقه می‌گوید که فرهنگستان، نهادی دولتی است و هنگامی که می‌خواهد املاک تحت تملکش را اجاره دهد، باید براساس ارزیابی کارشناسان رسمی دادگستری عمل کند هرچند در دوسال گذشته درخصوص ملکی که در اختیار شهرکتاب بهشتی قرار داشته، براساس ارزیابی‌های پیشین این کارشناسان و نه ارزیابی‌های به‌روز آن‌ها عمل کرده است. این نهاد در ادامه توضیح خود می‌گوید، باتوجه به دستگاه دولتی بودن فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و لزوم پاسخگویی آن به دستگاه‌های ناظر، اجاره‌دادن املاک تحت اختیار آن با قیمتی کمتر از قیمت واقعی برای دستگاه‌های ناظر، موجب ایجاد سوال می‌شود. روابط‌عمومی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در بخش پایانی توضیحات خود به سازوکار تامین بخشی از بودجه فرهنگستان از طریق اجاره‌دادن املاک تحت اختیارش اشاره می‌کند و می‌گوید، اجاره‌های دریافتی از مستقلاتی این‌چنینی، تامین‌کننده بخشی از درآمد اختصاصی فرهنگستان است و بیش‌ازاین امکان چشم‌پوشی از آن نبوده است.
امیدی که همچنان وجود دارد
مهدی فیروزان۱
مهدی فیروزان، مؤسس و مدیرعامل مؤسسه شهرکتاب با اشاره به همراهی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در طول سه‌سال گذشته با شهرکتاب بهشتی به «هم‌میهن» گفت: «شهرکتاب در سال‌های اخیر همواره و با وجود موانعی‌که بر سر راه اقتصاد فرهنگ وجود دارد، مسیر رو به رشدی را پیموده است و هم‌اکنون قریب به ۹۰ شعبه شهرکتاب در گوشه و کنار ایران فعال هستند. با وجود همه تلاش‌ها، گاه نیز به اجبار فعالیت برخی فروشگاه‌های شهرکتاب متوقف می‌شود و تعطیلی فروشگاه شهرکتاب بهشتی، واقع در تقاطع خیابان بهشتی و خیابان احمد قصیر، ازجمله همین رویدادهای کم‌شمار در خانواده شهرکتاب است.»
او ادامه داد: «علت این توقف نیز افزایش اجاره‌بهای ملک بوده است. مؤجر بعد از دوسال عدم‌افزایش، امسال اجاره‌بهایی متناسب با قیمت منطقه طلب کرد که تأمین آن امکان‌پذیر نبود. مؤسسه شهرکتاب امیدوار است باتوجه به تدبیر و تجربه سرکارخانم نظری، مدیر این فروشگاه و مجموعه تلاش‌هایی که در مؤسسه صورت می‌گیرد، مجدداً شاهد فعالیت آن در محلی جدید باشد. همچنین باتوجه به یکپارچه بودن این قرارداد با قرارداد اجاره مرکز فرهنگی شهر کتاب، فعالیت‌های این مرکز نیز موقتاً و تا انتقال به محلی جدید، متوقف شده است. مرکز فرهنگی شهرکتاب نیز از ارکان مهم مؤسسه شهر کتاب بوده است که با استقبال و همراهی همیشگی اهالی فرهنگ روبه‌رو بوده است. تلاش ما در مؤسسه شهرکتاب بر این است که چراغ مرکز فرهنگی به‌زودی مجدداً در محلی جدید روشن شود. مرکز فرهنگی شهرکتاب آغاز یک حرکت مهم در عرصه نقد کتاب و نشست‌های فلسفی و ادبیاتی بوده است و این مسیر حتماً ادامه خواهد یافت؛ در کنار آن‌که بسیاری از فروشگاه‌های شهرکتاب از جمله فروشگاه مرکزی این‌روزها به‌طور منظم میزبان نشست‌های فرهنگی هستند و این موضوع به بخش جدانشدنی خانواده شهرکتاب تبدیل شده است.»
او در پایان با تاکید بر این‌که مجموعه فروشگاه‌های شهرکتاب همواره برای ادامه فعالیت خود به مردم متکی بوده‌اند و فارغ از تعداد محدودی فروشگاه قدیمی که با حمایت شهرداری تهران در دهه ۷۰ توسعه یافتند، بیش از ۷۰ درصد فروشگاه‌های شهرکتاب متعلق به فعالان فرهنگی بخش خصوصی هستند، ادامه داد: «ماموریت اصلی شهرکتاب، توسعه فضاهای فرهنگی با کمک مردم با حضور مردم و با سرمایه مردم است و تلاطم‌های اقتصادی طبیعتاً بر فعالیت فروشگاه‌های شهرکتاب اثرگذار است به‌همین‌دلیل همواره مؤسسه شهرکتاب به دنبال راهکارهای نوین برای توسعه کسب‌وکارهای فرهنگی، بدون اتکا به بودجه عمومی بوده و عملکرد ۲۰ سال اخیر مؤسسه شهرکتاب، بیانگر این موضوع است.»
۲۲۰۵۷
خبرآنلاین
