اشاره وزیر علوم به «از دست رفتن توان حل مسئله از سوی حاکمیت»، و پایان دادن به برخورد فیزیکی با حجاب و فیلترینگ
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، حامد زارع نویسنده و روزنامه نگار در یادداشتی در روزنامه سازندگی، به سخنان سیمایی صراف وزیرعلوم در جشنواره فارابی به عنوان یکی از راهبردی ترین خطابه ها در طول تمام سال های برگزاری جشنواره فارابی اشاره کرد. زارع همچنین با اشاره به تاکید و هشدار وزیر علوم به «از دست رفتن توان حل مسئله از سوی حاکمیت»، و این که «بازگشت به علوم انسانی به عنوان دانش زمینه‌ساز توسعه» ضروری است، تاکیدمی کند«سیمایی صراف با آموزش و پژوهشی که در علوم انسانی داشته، به خوبی به شان محوری این دانش در راهبری مسیر توسعه آگاه شده و مصمم است علوم انسانی را به عنوان چراغ راهنمای وضعیت توسعه‌نیافتگی لحاظ کند.» این یادداشت در زیر از نظرتان می گذرد:
***
وقتی برای نخستین بار یک دانش‌آموخته و متخصص علوم انسانی در مصدر وزارت علوم قرار می‌گیرد، نباید تعجب کرد که یکی از راهبردی‌ترین خطابه‌ها در طول تمام سال‌های برگزاری جشنواره فارابی از سوی وزیر ایراد شود. با این همه سخنان سیمایی صراف علاوه بر رویکرد راهبردی، از جسارت قابل توجه سیاسی نیز برخوردار بود. او در سخنان خود با اشاره به فقیرترشدن سطوح مختلف جامعه ایران، تهدیدی را که متوجه شعار وفاقل ملی رئیس‌جمهور شده، متذکر شد. از سوی دیگر با تاکید بر شان سیاست‌گذارانه علوم انسانی، هشدارهای تحقیقات مبتنی بر این علوم را مبنی بر لزوم پایان دادن به برخورد فیزیکی با مقوله حجاب و همچنین فیلترینگ یادآور شد. سیمایی در یکی از کانونی‌ترین فرازهای سخنان خود با هدف‌گیری قرائت‌های ایدئولوژیک از علوم انسانی، خواستار شنیدن صدای علم آزاد از سوی ارکان قدرت در ایران شد. او همچنین با اشاره معناداری به از دست رفتن توان حل مسئله از سوی حاکمیت، با ارجاع به سخنان رضا داوری اردکانی فیلسوف ایرانی، بازگشت به علوم انسانی را به عنوان دانش زمینه‌ساز توسعه خواستار شد.
سیمایی صراف به عنوان یک حقوق‌دان با اذعان به این نکته که همان طور که قوانین پایانی دارند، سیاست‌ها هم پایان دارند، فهم به موقع پایان یک سیاست را یکی از مهمترین آموزه‌های علوم انسانی ارزیابی کرد. آموزه‌ای که اگر حکومت‌ها از آن غفلت کنند، با سیلی سخت واقعیت روبرو می‌شوند. وزیر علوم در پایان سخنان که خود که بر خلاف سنت ناپسند بداهه‌گویی از سوی مسئولان که نتیجه‌ای جز اتلاف وقت مستمعان ندارد، بسیار مختصر اما پراثر و همچنین از روی متن مکتوب چنین جمع‌بندی کرد: «بدانیم ناکامی سیاست، عار نیست اصرا بر سیاست ناکام، عاراست.» اگر چه این سخنان گاه تکراری و شاید شعاری شده باشد، اما طرح آن سوی یک حقوق‌دان، آن هم در سمت عالی وزارت علوم و در مراسم اختتامیه بزرگترین رویداد علوم انسانی ایران در حضور رئیس‌جمهور نشان‌گر توجه دوباره‌ای است.
یکی از ویژگی‌هایی که دانش‌آموختگان و متخصصان علوم انسانی می‌توانند از آن برخوردار باشند، فهم مرزهای بین حیطه‌های معرفتی و همچنین عدم التقاط و اغتشاش مفاهیم است. درست به همین خاطر است که وزیر علوم حقوق‌دان نه تنها متوجه است، بلکه بدون لکنت اعلام می‌کند که مفاهیمی نظیر عدالت، آزادی، استقلال، حق تعیین سرنوشت و جمهوریت از محصولات علوم انسانی هستند. این در حالی است که برخی از دانش‌آموختگان علوم طبیعی یا فنی و مهندسی، به دلیل عدم آشنایی با بن‌مایه‌های شکل‌گیری مفاهیم، دچار اشتباهاتی می‌شوند که وقتی در وضعیتی نظیر مسئولیت دولتی یا مرجعیت علمی قرار داشته باشند، اثرات تخریبی بی‌شماری دارد. کثیری از بحث‌هایی که افرادی نظیر مهدی بازرگان و یدالله سحابی در گذشته برای توجیه برخی آیات قرآنی داشتند و یا بحث‌های ایدئولوژیک و گاه خطرناکی که برخی افراد رادیکال همین امروز ارائه می‌دهند، همه و همه نشان‌دهنده لزوم فهم و سپس کاربرد درست مفاهیم است.
مباحث نوپدیدی که به عنوان طب اسلامی از سوی برخی اشخاص با اهداف و نیات مشخص مطرح می‌شود، از جمله ثمرات اغتشاش مفاهیمی است که با دامن زدن به آگاهی کاذب، وضع علمی کشور را دچار مخاطره می‌کند. به همین خاطر هم سیمایی صراف در روز معارفه خود به عنوان وزیر علوم روی همین نکته انگشت تاکید نهاد و یکی از کارهای مهم را معطوف به تفکیک علم از شبه علم دانست و از لزوم بازگشت علم به معنای دقیق کلمه به مرجعیت دانشگاهی کشور و همچنین ضرورت ایستادگی در برابر مخالفان علم سخن به میان آورد.
اما سخنرانی وزیر علوم در جشنواره فارابی به عنوان تکمله‌ای بر سخنانش در روز معارفه که هر دو در حضور رئیس‌جمهور ایراد شد، نشان می‌دهد، حساسیت وزارت علوم در برابر ترویج شبه‌علم و یا عدم تن دادن به الزامات توسعه در حالت مطلوبی قرار دارد. سیمایی صراف با آموزش و پژوهشی که در علوم انسانی داشته، به خوبی به شان محوری این دانش در راهبری مسیر توسعه آگاه شده و مصمم است علوم انسانی را به عنوان چراغ راهنمای وضعیت توسعه‌نیافتگی لحاظ کند. باید امیدوار بود که ثمرات این کار مهم به جامع بازگردد و بتوان با استناد و اتکا به علوم انسانی رهایی‌بخش از جهل، خرافه، شبه‌علم و بالاتر و سیاه‌تر از همه اینها، توسعه‌نیافتگی راه نجاتی جست.
216216
خبرآنلاین
