آیا وضعیت بازار کار در سال 1402 بهبود یافته است؟

تیترچی: بررسی داده های منتشر شده توسط مرکز آمار ایران نشان می دهد که در 19 سال گذشته نوسانات بالایی در نرخ بیکاری در بازار کار ایران وجود داشته است. این پدیده می تواند ناشی از بی ثباتی بازار کار اقتصاد ایران باشد.

بررسی ها نشان می دهد که بیشترین نرخ بیکاری در زمستان 89 بوده است که علاوه بر افزایش سطح بیکاری، کاهش نرخ مشارکت اقتصادی در سال جاری نشان از وضعیت نامطلوب بازار کار دارد. از سوی دیگر این نرخ در پاییز امسال به کمترین میزان خود رسیده است. بررسی داده های نرخ مشارکت در کنار نرخ بیکاری حکایت از بهبود وضعیت بازار کار در سال جاری دارد.

التهاب بازار کار در 19 سال گذشته

تحلیل داده های مرکز آمار نشان می دهد که نرخ بیکاری ایران در 19 سال گذشته نوسانات زیادی داشته است. به عبارت دقیق تر، بین سال های 1384 تا 1402 نرخ بیکاری بین 7.6 تا 14.6 درصد تغییر کرده است. این نشان می دهد که فضای بازار کار اقتصاد ایران در این مدت ناپایدار بوده است.

بررسی های دقیق تر نشان می دهد که کمترین نرخ بیکاری ثبت شده در 19 سال گذشته در پاییز امسال ثبت شده است. اما آیا این بدان معناست که بازار کار امسال نسبت به 19 سال گذشته بهتر شده است؟ پاسخ به این سوال مستلزم بررسی روند نرخ بیکاری در کنار نرخ مشارکت نیروی کار است. این موضوع در این گزارش بیشتر مورد بحث قرار گرفته است.

نرخ بیکاری چه می گوید؟

در بازار کار به افرادی که 15 سال به بالا هستند و توانایی و تمایل به کار دارند «جمعیت فعال» گفته می شود. در میان افرادی که در گروه جمعیت فعال قرار می گیرند، برخی موفق به یافتن شغل می شوند. اما برخی دیگر علیرغم اینکه در این مسیر به دنبال کار بوده اند، موفق به یافتن شغل نشده اند. بنابراین از آنها به عنوان افراد «بیکار» یاد می شود. از این رو متذکر می شویم که فردی که جویای کار نباشد و شغلی نداشته باشد بیکار محسوب نمی شود.

نرخ بیکاری از تقسیم جمعیت بیکار بر جمعیت فعال به دست می آید. تغییرات نرخ بیکاری در جامعه می تواند از دو کانال نشات بگیرد. یکی از این کانال ها تعداد بیکاران و دیگری تغییر تعداد افراد فعال در بازار کار است. برای روشن شدن این موضوع باید به نرخ مشارکت اقتصادی در کنار نرخ بیکاری نیز توجه کرد.

اقتصاد ایران در 19 سال گذشته چه مسیری را طی کرده است؟

اولین برش،

فتح بالاترین قله بیکاری در سال 89

در بهار 84 نرخ بیکاری کل کشور 12.1 درصد بود. شواهد حاکی از آن است که بیشترین میزان مشارکت اقتصادی در فصل بهار و تابستان 84 بوده است، بنابراین امسال تمایل افراد در سن کار برای حضور در بازار کار افزایش یافته است. اما به دلیل نبود ظرفیت کافی، نیروی کار تامین شده جذب نشده و نرخ بیکاری افزایش یافته است.

این میزان در زمستان 89 به 14.6 درصد رسید که در 19 سال مورد بررسی رقمی بی سابقه است. یعنی در زمستان 89 نفر از 100 نفر فعال کشور تقریبا 15 نفر بیکار می مانند. این رقم بالاترین نرخ بیکاری ثبت شده از سال 1984 بوده است.

برش دوم،

تاثیر برجام بر بازار کار چه بوده است؟

نرخ بیکاری از اواخر سال 90 تا سال 93 روند کاهشی داشته است که این نرخ در تابستان 93 به 9.5 درصد رسید اما پس از آن روند نرخ بیکاری دوباره افزایش یافت و در تابستان 95 به سطح 12.7 رسید. ٪.

نوسانات این نرخ از زمستان 94 تا فصل مشابه در سال 97 در محدوده 11.7 تا 12.7 درصد بوده است. در این بازه زمانی روند نرخ مشارکت اقتصادی نیز صعودی بوده است. به گفته برخی کارشناسان، به دلیل امضای برجام و چشم‌انداز مثبت، تعداد افرادی که مایل به حضور در بازار کار هستند، افزایش یافته است. اما به دلیل نبود ظرفیت کافی این افراد جذب بازار کار نشده اند. در نتیجه تعداد بیکاران در این سال ها افزایش یافته است.

برش سوم،

تاثیر کرونا بر بازار کار چگونه است؟

نرخ بیکاری که از بهار 98 شروع به کاهش کرد، در زمستان امسال به 10.6 درصد رسیده است. این روند نزولی ادامه یافته و در نهایت در پاییز 2019 نرخ بیکاری به 9.4 درصد رسیده است. اما آیا این کاهش به معنای بهبود وضعیت بازار است؟

بررسی ها نشان می دهد در این سال ها علاوه بر کاهش نرخ بیکاری، میزان مشارکت اقتصادی نیز کاهش یافته است. دلیل این امر این است که پس از شیوع بیماری کرونا و به دنبال قرنطینه های تحمیلی، تعداد افراد حاضر به حضور در بازار کار کاهش یافته است. بنابراین دلیل اصلی کاهش نرخ بیکاری کاهش جویندگان کار و خروج برخی از افراد از جمعیت بیکار است.

برش چهارم،

آیا کاهش نرخ بیکاری در دهه 1400 تاکنون به معنای بهبود بازار کار است؟

از سال 1400 تا 1402، بالاترین نرخ بیکاری ثبت شده 9.7 درصد بوده است. در زمستان 1401 علاوه بر افزایش نرخ بیکاری، نرخ مشارکت اقتصادی نیز نسبت به سه فصل اول سال 1401 کاهش یافته است، بنابراین می توان گفت که بازار کار در وضعیت خوبی نبوده است. این بار.

از زمستان 1401 نرخ بیکاری کاهش یافته و هر فصل کمتر از فصل قبل بوده است. علاوه بر این، میزان مشارکت اقتصادی نیز افزایش یافته است. این موضوع نشان دهنده بهبود وضعیت بازار کار است. در پایان پاییز امسال نرخ بیکاری به 7.6 درصد رسید که کمترین نرخ بیکاری ثبت شده در 19 سال گذشته است. بنابراین به طور کلی می توان گفت که وضعیت بازار کار در سال 1402 بهبود یافته است البته باید توجه داشت که از سال 1400 تمایل افراد برای حضور در بازار کار نسبت به سال های 95-98 کمتر شده است.